KİTAPTAN DA ÖTE!

 

Cengizhan Güngör

5 aydır bir kitapla cebelleşiyorum(!). Bir kitap okuma eylemini  ‘cebelleşme’ diye nitelendirmemin nedenleri var; bir yanıyla kitabın 926 sayfadan mürekkep kapsamı, diğer yanıyla içeriği itibarıyla benzeri çalışmalardan ayrılan son derece yoğun oluşu. Yazar kitap için 5 yıl emek harcamış. Sayfalar arasında ilerledikçe bu süreçte, yazarın binlerce belge ve kitap okuyarak/tarayarak ortaya çıkardığı bir eserle karşı karşıya olduğunuzu fark ediyorsunuz. Gıpta edilesi entelektüel bir emek ürünü ve şaşırtıcı bir titizlik bu kıymetli eserin harcını oluşturuyor. Tanıl Bora’ya bu el ve zihin işi yoğun emeği için şükran borçluyuz.

Evet, Tanıl Bora’nın CEREYANLAR üst başlığı ve TÜRKİYE’DE SİYASİ İDEOLOJİLE R alt başlığı ile ülkemizin fikir hayatına kazandırdığı kitabından söz ediyorum. Kitap 2017 yılında İletişim Yayınları’ndan çıkmış. 2023 yılına gelindiğinde benim okuduğum baskı 9. baskı. Kitabın benim için şaşırtıcı olan bir yanı da bu. Böylesine yoğun bir içeriğe sahip bir kitabın 6 yılda 9 baskı yapabilmiş olması. Genel geçer kitap okuru profilinden hareket ederek bu durumu değerlendirecek olursak, bir istisna ile karşı karşıya olduğumuz açık. Tabii benim bu şaşkınlığım kitabın tükenen 8 baskısının en azından önemli bir bölümünün okunduğu varsayımına dayanıyor. Aslında inkar edilemeyecek bir boyutu da kitabın; bir REFERANS kitabı, bir çeşit ANSİKLOPEDİ özelliği taşıması. Benim yaptığım gibi baştan sona kadar okumasanız da, sık sık rafından indirip başvurma ihtiyacı duyacağınız bir yapıt olma özelliği taşıması.

11 bölümden oluşuyor. ‘GEÇ OSMANLI ZİHNİYET DÜNYASI’ ile başlayan kitap, 11. Bölüm olarak KÜRT ULUSAL HAREKETİ’ ile sonlanıyor. Arada MODERNLEŞME, BATI VE BATICILIK, KEMALİZM, MİLLİYETÇİLİK, MUHAFAZAKARLIK, İSLAMCILIK, LİBERALİZM, SOL, FEMİNİZM gibi bölümler var. Bütün bölümler, her bölümün alt başlıklarını da kapsayan bütünlüklü bir çalışma. Ve her bölüm, o bölüm içinde örnek olarak zikredilecek çok sayıda alıntılarla destekleniyor. Tanıdığım, tanımadığım, ilk kez adını duyduğum çok sayıda müelliften yapılan alıntılarla dolu.

Bugünü anlamak, geleceğe dönük çıkarımlar yapabilmek, tasavvurlarınızın ayaklarının yere basabilmesi bakımından kütüphanenizin raflarında bulunması gereken bir kitap. İhtiyaç anında indirip okumak konforu bile bu kitabı bulundurmayı gerekli kılar.

*Tanıl Bora, Cereyanlar ve Türkiye'de Siyasi İdeolojiler, İletişim Yayınları.